ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လူေပါင္း ၂ ေထာင္ေက်ာ္အား ကြင္းဆင္းေမးျမန္းခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံသည့္ အစီရင္ခံစာကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡမ်ား စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က အမ်ားျပည္သူသို႔ ယေန႔ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။
ယင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ကိစၥ၊ ယာယီေနရာခ်ထားေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမ်ား၊ နယ္စပ္ပိုင္နက္လံုျခံဳေရးႏွင့္ လူဦးေရ ျပန္႔ပြားမႈႏႈန္းျမင့္မားသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားဆိုင္ရာ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအပါအ၀င္ အခန္း ၁၄ ခန္းႏွင့္ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၈ မ်က္ႏွာ ပါရွိသည္။
လူေပါင္း ၁သိန္းေက်ာ္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ကာ ဒုကၡသည္မ်ားျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ခက္ခဲမႈမ်ားေၾကာင့္ မိသားစုစား၀တ္ ေနေရးမ်ား ထိခိုက္မႈရွိေနေၾကာင္း၊ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ကေလးသူငယ္မ်ား စိတ္ပိုင္းရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈမ်ား တိုးပြားလာေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔အတူ လူမ်ိဳးစု တစ္စုႏွင့္တစ္စုအၾကား မယံုၾကည္မႈမ်ားတိုးပြားလာေနျခင္း၊ ဆက္ဆံေရး ျပတ္ေတာက္ျခင္းႏွင့္ တင္းမာမႈမ်ားျမင့္တက္ေနျခင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚေနရာ ယင္းကိစၥရပ္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္အတြက္ လံုျခံဳေရးတပ္အင္အားမ်ား ရုတ္တရက္ မ်ားျပားစြာ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းမျပဳရန္၊ တပ္မေတာ္ေရတပ္ အင္အားတိုးခ်ဲ႕ခ်ထားရန္၊ ကမ္းေျခေစာင့္ ေရဒါစခန္းမ်ား၊ ကင္းလွည့္ေရယာဥ္မ်ား၊ CCTV ေစာင့္ၾကည့္ေရး ကင္မရာမ်ား၊ လူလုပ္ အတားအဆီးမ်ားခ်ထားရန္ စသည့္အခ်က္မ်ား ပါဝင္သည့္ အႀကံျပဳခ်က္ ၁၆ ခ်က္ကိုလည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႕ျပင္ လ.၀.က ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အခ်က္မ်ား၊ စစ္ဘက္ အရပ္ဘက္ ေထာက္လွမ္းေရးမ်ား ပါ၀င္သည့္ အထူးအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းေရး ဆိုင္ရာအခ်က္မ်ား၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။
ကေလးသူငယ္မ်ား၏ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈဆိုင္ရာ ျပႆနာႏွင့္ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားကိုလည္း သီးျခားထည့္သြင္း အႀကံျပဳထားသည္။
ယင္းအစီရင္ခံစာတြင္ ပါ၀င္သည့္ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ အမိန္႔ ျဖင့္ ၂၀၁၂ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းက ဖြဲ႔စည္းထားသည့္  ေကာ္မတီခြဲ ၇ ခုက တာ၀န္ဆက္လက္ယူသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးကိုကိုႀကီးက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာဆိုသည္။
“အခု က်ေနာ္တို ႔ရင္ဆိုင္ေနရတာေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ စုႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ျပႆနာေဟာင္းေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔က ဒုကၡသည္ေတြ အမိုးအကာနဲ႔ အစားအစာရရွိေရးအတြက္ကို အဓိကထား စဥ္းစားမယ္။ လူသားတေယာက္ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ႏိုင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေလးအနက္ထား စဥ္းစားသြားမယ္” ဟု ဦးကိုကိုႀကီးက ေျပာသည္။
ယင္းအစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ပဋိပကၡမ်ားအတြင္း လူေပါင္း ၁၉၂ ဦး အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ရၿပီး ၂၆၅ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ကာ ေနအိမ္ေပါင္း ၈၆၁၄ လံုး ပ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္းအစီရင္ခံစာတြင္ ရခိုင္ႏွင့္ ဘဂၤါလီဟု သံုးစြဲထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ေနထိုင္လွ်က္ရွိသည့္ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သင့္သူမ်ားကို ႏုိင္ငံသားျဖစ္ေရးႏွင့္ မျဖစ္သင့္သူမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က အႀကံျပဳထားသည္။
ယင္းအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးကိုကိုႀကီးက“ႏိုင္ငံသားဆိုရင္ ႏိုင္ငံအေပၚမွာ သစၥာေစာင့္သိဖို႔ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းေတြကို ႏိုင္ငံသားေလွ်ာက္ထားသူေတြ ေလးေလးနက္နက္ လက္ခံ လာေအာင္ အမ်ားႀကီး လုပ္ဖို႔လိုအပ္တယ္။  အစိုးရကလည္း ႏိုင္ငံသားအားလံုးကို ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး တန္းတူေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ဒါမွ အစၥလမ္ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ေတြ မျဖစ္ဘဲ လစ္ဘရယ္ ျဖစ္လာမယ္၊ ႏုိင္ငံအေပၚ သစၥာေစာင့္ သိမႈေတြရွိလာမယ္။ လူမ်ိဳးစုေတြၾကားမွာ သဟဇာတ ျဖစ္မႈေတြရွိလာမယ္” ဟု ဆက္လက္ေျပာသည္။
ယင္းအစီရင္ခံစာကို အဖြဲ႔၀င္ ၂၅ ဦးပါ၀င္သည့္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔က ၇ လၾကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးခဲ့ၿပီး ယေန႕ အမ်ားျပည္သူသို႔ မီဒီယာမ်ားတဆင့္ ယေန႔ထပ္မံထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ အာရွေရးရာ လက္ေထာက္ဒါ႐ိုက္တာ ေဖလ္ေရာဘတ္ဆန္ကမူ ယခု အစီရင္ခံစာတြင္ “ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လနဲ႕ ေအာက္တိုဘာလမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈနဲ႕ လူမ်ိဳးတုန္း သန္႕စင္မႈေတြအတြက္ တာဝန္ခံဖို႕ လိုအပ္တာကို ေထာက္ျပေျပာဆိုမႈေတြ မပါဝင္ဘူး” ဟု ေျပာဆိုေၾကာင္း ေအပီသတင္းတပုဒ္က ေရးသားထားသည္။
ျပီးခဲ့သည့္အပတ္ အဆိုပါ အဖြဲ႔က ယမန္ႏွစ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေသြးစြန္းေသာ အဓိက႐ုဏ္းႏွင့္ အစုအၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို လူသားမဆန္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားအျဖစ္  ေဖာ္ျပခဲ့ျပီး ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားက ရခိုင္ျပည္ရွိ မြတ္စလင္မ်ားကို “လူမ်ိဳးတုန္းသန္႕စင္ေရး” လုပ္ရန္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲထားသည္။.irrawaddy.org