---

ရြာထဲကုိ ၀င္လုိက္တာနဲ႔ ေျမနီလမ္းကေလး ႏွစ္ဘက္စလံုးမွာ ပ်ဥ္ေထာင္ကာ ပ်ဥ္ခင္းနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ အိမ္ေတြနဲ႔ အတူ ကရင္ရိုးရာဓေလ့ တခုျဖစ္တဲ့ ကရင္ဘာသာနဲ႔ “ထမုဒ္” လို႔ ေခၚတဲ့ ၀ါးလံုးရွည္ တလံုး ေပၚမွာ ကရင္အမ်ဳိးသား အလံနဲ႔ အကႌ်ကုိ ခ်ိတ္ဆြဲထားတဲ့ နတ္စင္ေလးေတြကိုပါ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။
အဲဒါကေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္က “ကရင္ အမ်ဳိးသားရြာ” ျဖစ္ၿပီး ဘားအံ ခရိုင္ ဂ်ဳိင္းၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ရွိတာပါ။
အနီးအနား ေက်းရြာမွာရွိတဲ့ လူေတြကေတာ့ “ဖိုးတေခတ္” ရြာလို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ ရြာတည္ေထာင္ဖို႔ နယ္ေျမကုိ ယခင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္က ဘားအံၿမိဳ႕ ျပည္နယ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေကာင္စီ ဥကၠ႒ေဟာင္း ဦးခင္ၾကဴးက ေပးခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ရြာမွာေနထုိင္ၾကတဲ့ ရြာသူရြာသားေတြဟာ အဲဒီလိုမ်ဳိး ရိုးရာနတ္စင္ကုိ အိမ္တိုင္းမွာ လုပ္ထားၾကၿပီး လျပည့္၊ လကြယ္ ေရာက္တိုင္း ဆြမ္းကပ္၊ အေမႊးနံ႔သာေတြနဲ႔ ပူေဇာ္ေလ့ရွိတယ္လို႔ အသက္ ၄၈ ႏွစ္ အရြယ္ အဲဒီရြာသား ဦးေမာင္ဒါးက ေျပာပါတယ္။
ရြာမွာ အိမ္ေျခ ၉၀၊ လူဦးေရ ၄၀၀ ေက်ာ္ေနထိုင္ၿပီး အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ ကရင္အမ်ိဳးသားတဦးရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ေနထုိင္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ သူ႔ကို ရြာသားေတြက ကရင္ကိုယ္ေတာ္ေလးလို႔ ေခၚၾကသလို တခ်ိဳ႕က ကရင္စကားနဲ႔ “ဖုႀကိဳက္” ျမန္မာလို “အဘိုး” လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ အဘိုးကို ရြာေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ သေဘာပါပဲ။
“အဘုိးကုိ တခ်ဳိ႕က မိစၱာလား၊ ဒိဌိလားဆုိၿပီး အစက ေျပာၾကတယ္။ အရင္က ရြာ သာေရးနာေရးအတြက္ အလွဴခံထြက္ရင္ လူေတြ မထည့္ၾကဘူး၊ အခုေတာ့ နည္းနည္း ေတာ္လာၿပီ” လို႔ ဦးေမာင္ဒါးက ေျပာပါတယ္။
ရြာသား အမ်ားစုက ဗုဒၶဘာသာကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ လာၾကေပမယ့္ အရင္က နတ္ကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ ဓေလ့ေတြလည္း က်န္ရွိေနတုန္းပဲလို႔ သိရပါတယ္။
ရြာကုိ သတ္သတ္လြတ္ နယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၿပီး ေစတီ တခ်ဳိ႕တည္းထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီမွာေနထုိင္ၾကတဲ့ လူေတြ အားလံုးဟာ သတ္သတ္လြတ္စားၿပီး ကရင္ရိုးရာ ၀တ္စံု ဝတ္ဆင္ၾကတဲ့အျပင္ ဆံပင္ေတြကိုလည္း အရွည္ ထားၾကရတယ္လို႔ အသက္ ၄၀ အရြယ္ ရြာသူ အမ်ဳိးသမီးတဦးက ရွင္းျပပါတယ္။
“ဒီမွာ သတ္သတ္လြတ္ မစားတဲ့လူ မရွိဘူး၊ အဘုိးကုိ ကိုယ့္ရဲ႕ ဆရာသမား တေယာက္လိုပဲ၊ သူ႔စကားကုိ အားလံုးနား ေထာင္ၾကတယ္၊ သူ႔ ေမြးေန႔ ေရာက္ရင္လည္း အဘုိးက ဘုန္းႀကီးေတြကုိ ဖိတ္၊ ဆြမ္းကပ္ အလွဴေတြ လုပ္ပါတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
အဘုိးနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရႏုိင္မလားလို႔ ေမးျမန္ၾကည့္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ရြာမွာမရွိဘူး ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕နယ္ကုိ ခရီး လြန္ေနတဲ့ အေၾကာင္း ဦးေမာင္ဒါးက ရွင္းျပပါတယ္။ ရြာသူရြာသားတခ်ိဳ႕လည္း အဘိုးနဲ႔ အတူ လိုက္ပါသြားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ရြာသားေတြက အဘုိးကုိ ေတြ႔ခ်င္ရင္ေတာ့ သူတို႔မွာ ဓာတ္ပံု ရိုက္ထားတာ ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ ပလတ္စတစ္ ေလာင္းထားတဲ့ ပံုေတြကို ျပသၿပီး ရြာထဲက ထမင္းစားေဆာင္၊ ရက္ကန္းရက္တဲ့ေနရာ ေတြကိုပါ လိုက္လံျပသ ခဲ့ပါေသးတယ္။
ထမင္းစားတဲ့ အေဆာင္ကို ေရာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အဘုိးနဲ႔ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရုံး (KNU) တပ္မဟာ ၇ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း တဦးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ထိန္ေမာင္နဲ႔အတူ တြဲရိုက္ထားတဲ့ ပံုေတြကုိပါ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အဘုိးနဲ႔ အတူ ယခင္ စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ ဦးခင္ၾကဴးနဲ႔လည္း အမွတ္တရ တြဲရိုက္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ရြာမွာရွိတဲ့ လူငယ္အမ်ားစုကေတာ့ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ထုိင္းႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ အလုပ္ လုပ္ကုိင္ၾကၿပီး ရသမွ် ေငြေတြ ကုိ ရန္ပံုေငြ စနစ္နဲ႔ အသံုးျပဳၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ရြာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အတြက္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔ အစည္း (NGO) တခ်ဳိ႕က ကမ္းလွမ္းခဲ့ဖူးေပမယ့္ အခက္အခဲ တခ်ဳိ႕ရင္ဆိုင္ခဲ့ရ တဲ့အေၾကာင္း အဲဒီရြာကို သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ဖူးတဲ့ ကရင္တုိင္းရင္းသား ကုိရွားေဖာင္အြာက ေျပာျပပါတယ္။
“သူတို႔ရြာက လူေတြကို ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ သင္တန္းေပးခ်င္တယ္ ေပးလို႔မရဘူး၊ ၿမိဳ႕ကိုသြားမယ္ဆိုရင္ မလႊတ္ဘူး၊ ဆရာျဖစ္ သင္တန္း ဘားအံမွာ သြားထားေပးမွာေပါ့၊ ကေလးမ ႏွစ္ေယာက္ကုိ၊ ဒါေပမယ့္ မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ဘားအံမွာ ရက္ကန္း သင္တန္းေက်ာင္းရွိတယ္။ ရြာကလူ ၅ ေယာက္ေလာက္ က်ေနာ္တို႔အားလံုး အကုန္က်ခံ ပို႔ေပးမယ္ေျပာတယ္ မရဘူး။ သင္ခ်င္ရင္ ဆရာမေခၚလာခဲ့၊ ရြာမွာ လာသင္လို႔ ေျပာတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
ရြာမွာရွိတဲ့ လူေတြအားလံုးက သူတို႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္စကားကုိ နားေထာင္ၾကတဲ့ အျပင္ တျခားၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနတဲ့ ရြာသားေတြလည္း နားေထာင္ၾကတယ္လို႔ ကိုရွားေဖာင္းအြာက ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“အဲဒီရြာမွာ ရွိေနတဲ့လူတင္ မဟုတ္ဘူး၊ အျပင္မွာ ျပန္႔က်ဲေနတဲ့ ရြာတိုင္းရြာတုိင္းမွာ သူ႔လူေတြရွိတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ပြဲေတာ္ရက္၊ သူ႔ရဲ႕ ေမြးေန႔၊ သူတို႔ ေျပာတာကေတာ့ ထမုဒ္ ထိုးတယ္ေခၚတယ္၊ အဲဒီပြဲေတာ္ရက္ ေရာက္ၿပီးဆုိရင္ ရြာေတြ ရြာေတြက သူ႔ရဲ႕လူေတြ အကုန္လံုး သြားၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ၾကတယ္” လို႔ သူက ဆုိပါတယ္။
ရြာမွာ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဦးစားေပးမႈ မရွိဘဲ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စာသင္ေက်ာင္း ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးသာ စိုက္ထူထားၿပီး စာသင္ေက်ာင္း မရွိဘူးလို႔ သိရပါတယ္။
“စာသင္ေက်ာင္း မရွိဘူး၊ ရွိတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းဟာလည္း အျဖစ္သေဘာေလာက္ပဲ လုပ္ထားၾကတယ္။ ကေလးေတြမွာ ဗလာ စာအုပ္ေတာင္ မရွိဘူး။ ကေလးေတြ စာသင္တာ ကတ္ထူစကၠဴေတြနဲ႔ စာေတြ သင္ေနၾကတယ္။ မုန္႔ဖာေတြ အေပၚမွာ စာေတြ ေရးေနၾကတယ္။ ပညာေရးကုိ ဦးစားမေပးတာ” လို႔ ကိုရွားေဖာင္အြာက ဆိုပါတယ္။
ဒီလို ျဖစ္ပ်က္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တခုအားသာခ်က္ ရွိႏုိင္သလို အားနည္းခ်က္လည္း ရွိတယ္လို႔ သူ႔ရဲ႕ အျမင္ကုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။
ကိုရွားေဖာင္အြာက “အားသာခ်က္ကို ေျပာၾကည့္ရမယ္ဆုိရင္ သူတို႔က ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေနခ်င္တယ္၊ သူမ်ားေတြနဲ႔ မပတ္သက္ခ်င္ဘူး။ ေနာက္တခုက ရိုးရာ တခုလို ထိန္းသိမ္းခ်င္တယ္၊ တျခားရိုးရာ ထိန္းသိမ္းတာ ဘာညာေတာ့ မသိဘူး၊ ရိုးရာ၀တ္စံု ထိန္းသိမ္းတာေတာ့ ေတာ္တယ္။ က်န္တာ ဘာမွ ထူးထူးျခားျခား မရွိပါဘူး” လို႔ ဆိုပါတယ္။
သူ႔အေနနဲ႔ေတာ့ အဲဒီရြာက လူေတြကို ပညာတတ္ ေစခ်င္တယ္၊ အဲဒီ လူေတြ တကယ္လို႔မ်ား ပညာတတ္ခဲ့ရင္ တမ်ဳိးတဖံု ေျပာင္းလဲ သြားႏုိင္တယ္ လို႔ ကိုရွားေဖာင္အြာက သူ႔ဆႏၵကို ေျပာျပတယ္။
“အဓိက အဲဒီမွာ ရွိတဲ့ ကရင္ေတြက ပညာအားနည္းတယ္၊ လံုး၀ကုိ အေျခအေနဆိုးတယ္။ ေက်ာင္းမရွိတာထက္ ပညာေရးကုိ အားေပးမယ့္သူမရွိဘူး။ က်ေနာ္ စကား တီးေခါက္ဖူးတယ္ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ထဲမွာ ပညာေရးဆိုတာ ေခတ္မရွိေတာ့ဘူး၊ ပညာမရွိလည္း ထမင္းစားရတယ္ ဆုိတဲ့ အသိနဲ႔ သူတို႔ေတြမွာ အဲဒါေတြ ၀င္ေနတယ္” လို႔ ကုိရွားေဖာင္အြာက ဆုိပါတယ္။.irrawaddy.org