Thursday, August 1, 2013

ဘဏ္သူေဌး ဦးရဲေက်ာ္သူ(၁၈၃၃-၁၉၁၀)

Posted on 8:05 PM by tun tun



xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxx

ျမန္မာႏိုင္ငံမာ ဘဏ္လုပ္ငန္းကုိပထမဦးဆုံး စတင္လုပ္ကိုင္သူ၊ (၁၉၀၀)ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္ကပင္ အိႏ...ိၵယရူပီးဒဂၤါးသိန္းတစ္ရာခန္႔ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံထားေရ "ရဲေက်ာ္သူအင္ကုမၸဏီလီမီတက္" လုပ္ငန္းကုိ တည္ေထာင္ခသူ၊ သူ ႔ေခတ္သူ ႔အခါက ရခုိင္ျပည္မာအခ်မ္းသာလုပ္ငန္းရွင္၊ သူ႔လက္နန္႔တုိက္မိသရြိ႕ ငြီျဖစ္ေတလို႔ တင္စားေျပာခံရသူ၊ အိႏိၵယအစုိးရကပင္ဖိတ္ၾကားပနာ
သူဌီးဘြဲ႔နန္႔က်က္သေရေဆာင္ရႊီစလြယ္ဆုခ်ီးျမင့္ခံခရသူျဖစ္ပါေရ။ ေက်ာင္းသင္ပညာမဟိေကေလ့ ထူးျခားေရ ဇြဲ႕လုံလ ဝီရိယနန္႔တီထြင္ဥာဏ္နန္႔ျပည့္စုံေရ သမၼာန္ထုိးသားဘဝက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ျဖစ္လာလူ၊ သူဌီးျဖစ္လာေကေလ့ ဘဝမမိန္႔႔ဘဲ သမၼာန္ထုိးသားဘဝက
အသုံးျပဳခေရ ေလွာ္တက္မကုိ ရႊီခ်ပနာ အိမ္မာခ်ိတ္ဆြဲထားလူ၊ ထူးျခားခ်က္တစ္ခုမာ အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ နိ႔တုိင္း မုိးထက္ ၄ခ်က္တီး အိပ္ယာကထပနာ လက္ဆြဲမီးအိမ္ကုိင္ပနာ သူတပည့္ေခ်နန္႔တတူ ျမိဳ႕ကုိလွည့္ပနာ "အရပ္သားတိ၊ ရြာသားတိ ထကတ္ပါဖိ၊ ရီထဲမာဒဂၤါးတိ
ေမွ်ာနိန္ကတ္ေတ၊ ဆယ္လုိ႔ယူကတ္ပါ" လို႔ေဆာ္ၾသေလ့ဟိသူစေရေကာင္းသတင္းအဖုံဖုံနန္႔
ျပည့္စုံေရတီထြင္စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ပါေရ။

ဦးရဲေက်ာ္သူကုိ ခရစ္သၾကစ္ ၁၈၃၃ ခုႏွစ္၊ ဒီဇိန္ဘာလ ၅ ရက္နိ႔မာ ေဒဂုဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏုိင္ငံ၊ ပင္းဝါျမိဳ႕အနားမာဟိေရ ပဲတလီရြာမာ မြီးဖြါးခပါေရ။အဖမာရခုိင္လူမ်ိဳးဦးဒုိးေအာင္ၾကြယ္ ျဖစ္ပီးေက ညီအစ္ကုိ ၄ ေယာက္မာ တတိယေျမာက္သားျဖစ္ပါေရ။ အစ္ကုိရဲေဘာ္သြယ္၊ ရဲျမသြယ္နန္႔ ညီမာ ရဲေအာင္ရွီ ျဖစ္ပါေရ။ အရြယ္ေရာက္ခါ ညီအစ္ကုိႏွစ္ေယာက္ရုိေရ ရခုိင္ျပည္၊ စစ္ေတြျမိဳ႕သုိ႔
လားပနာ အလုပ္ရွာဖုိ႔ လာကတ္ပါေရ။ မၾကာမီ အစ္ကုိျဖစ္သူမာ မိဘတိဘားကုိ ျပန္ခလို႔ ညီတစ္ေယာက္တည္း စစ္ေတြမာ ၾကံဳရာအလုပ္ကုိ လုပ္ကုိင္ခပါေရ။ ပထမဆုံး စစ္ေတြျမိဳ႕က ကန္ဒကာ သူဌီးၾကီး ဦးသံျခြီဧ့ ကုန္ေရာင္းသမၼာန္မာ လွီထုိးသားအျဖစ္စတင္လုပ္ကုိင္ခပါေရ။ အလုပ္ကုိ ရရုိးသသားနန္႔ ၾကိဳးစားလုိ႔မက်ီ ဝီရီယအေျမာ္အျမင္ဟိမႈရုိ႕ေၾကာင့္ လွီထုိးသား ေမာင္ရဲေက်ာ္သူကုိသူဌီးၾကီး ဦးသံျခြီက သမီးျဖစ္သူ မသံဒါျဖဴနန္႔ ပီးစပ္ခပါေရ။ သမက္တက္ပြဲမာရေရ မဂၤလာလက္ဖြဲ႔ ရတနာရႊီငြီတိကုိ ေယာက္ခမအလုပ္မာ
ရွယ္ယာအျဖစ္ ျပန္လု႔ိအပ္ႏွံပနာ စီးပြါးေရးကုိ ေဇာက္ခ်လုပ္ကုိင္ခပါေရ။ သစ္လုပ္ငန္း ၊ အရွိပါကစၥတန္ (ေဒဂု ဘဂၤလားေရွ္႕) ကနိန္ ဆီးရြက္ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္း၊ ပင္လယ္ကူလွီသမၼာန္တိက ျမစ္သဲအရွင္ဝယ္ယူေရလုပ္ငန္း၊စစ္ေတြျမိဳ႕အနားမာ ျမီအရုိင္းတိဝယ္ယူ
ျမဳပ္နွံျခင္းလုပ္ငန္း၊ ျမီအငွါးလုပ္ငန္း၊ ဆန္စပါးေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္း၊ ဗ်ိဳင္းေတာင္၊ ဗ်ိဳင္းမြီး ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္းအစဟိေရလုပ္ငန္းမ်ိဳးစုံကုိလုပ္ကုိင္ခလုိ႔ ထုိေခာတ္ကရခုိင္ျပည္၊ စစ္ေတြျမိဳ႕မာ အခ်မ္းသာဆုံး လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ခပါေရ။

ဦးရဲေက်ာ္သူေရ ေအာက္ျခီကတက္လာလူဘဝနာခလူပီပီဆင္းရဲသား၊ ေတာင္သူလယ္သမားတိဘားမာ စာနာမႈဟိပါေရ။ ဆန္စပါးေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္းမာ မုိးဘရားသား၊ စတီးဘရားသား၊ ဘလုပ္ဘရားသား အစဟိေရ ႏုိင္ငံျခားကုမၼဏီတိကစ်ီးႏွိမ္လို႔ဝယ္စြာကုိ နည္းမ်ိဳးစုံနန္႔ ကာကြယ္ပနာ ရခုိင္ေတာင္သူလယ္သမားတိ မႏွစ္နာရဇီရန္ စပါးစ်ီးကုိ ႏုိင္ငံျခားကုမၼဏီတိထက္
ပုိပီးပနာ ဝယ္ယူခပါေရ။ ဦးရဲေက်ာ္သူဧ့ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းတိထဲက စစ္ေတြျမိဳ႕မာ ဖြင့္လွစ္ခေရ " ဦးရဲေက်ာ္သူ အင္ ကုမၼဏီလီမီတက္" လုပ္ငန္းမာ အထင္ရွားဆုံးျဖစ္ပါေရ။ ေဒလုပ္ငန္းမာ ရွယ္ယာပုိင္ဆုိင္ေရလူတိဘားက အပ္ေတဒဂၤါးနန္္႔ ထုပ္ေတဒဂၤါးတိကုိ ခ်က္လက္မွတ္
စနစ္သုံးပနာဒဂၤါးေခ်းျခင္း၊ရႊီေပါင္၊ ျမီေပါင္လက္ခံျခင္းတိကုိ ေဆာင္ရြက္ေတအတြက္နန္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမာ ပထမဆုံးဘဏ္လုပ္ငန္းပုိင္သွ်င္
လုိ႔သတ္မွတ္ခကတ္ပါေရ။ ယင္းဘဏ္လုပ္ငန္းမာ ၁၉၁၀ျပည့္ႏွစ္ဝန္းက်င္မာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကနိန္ အိႏိၵယရူပီးဒဂၤါး သိန္းတစ္ရာေက်ာ္ရဟိခပါေရ။ ဦးရဲေက်ာ္သူ ကြယ္လြန္ခေရခါ ဦးရဲေက်ာ္သူဧ့ သတၱမေျမာက္သားျဖစ္ေတ ဦးေရႊသာက ၁၉၂၄ခုႏွစ္ဝန္းက်င္မာ တရားဝင္
ဘဏ္အျဖစ္ စနစ္တက်တည္ေထာင္ေဆာင္ရြက္ခပါေရ။ ယင္းဘဏ္ကနိန္ပနာ " မသံဒါျဖဴ အင္ ကုမၼဏီလီမီတက္" ခြဲျခားတည္ေထာင္ပနာအိမ္ငွါးခ၊ ျမီငွားခ ေကာက္ခံေရ လုပ္ငန္းတိကုိ လုပ္ေဆာင္ခပါေရ။

သူဌီးၾကီး ဦးရဲေက်ာ္သူဧ့ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝမႈ ဂုဏ္သတင္းတိေၾကာင့္အိႏိၵယအစုိးရက ဖိတ္ၾကားပနာ အိႏိၵယသူဌီးၾကီးတိကုိခ်ီးျမင့္ေရ သူဌီးၾကီးဘြဲ႕နန္႔ က်က္သေရေဆာင္ ရႊီစလြယ္ရ တံဆိပ္ခ်ီးျမင့္ခပါေရ။ ျဗိတိသွ် ျမန္မာျပည္ ေကာ္မရွင္နာဧ့ အၾကံပီးဘုတ္အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္ေလ့ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခရပါေရ။ စီးပြါးေရးေအာင္ျမင္လာစြာနန္႔ ဘုရားတည္၊ ေက်ာင္းေဆာက္
အလွဴဒါနအေျမာက္္အမ်ား ကုသိုလ္ျပဳခပါေရ။ အထင္ရွားဆုံးမာ မဟာျမတ္မုနိဘုရား သိမ္တန္ေဆာင္းေတာ္ၾကီး၊ေၾကးဆင္းထုေတာ္ၾကီးရုိ႕ျဖစ္ပါေရ။ လူမႈေရးလုပ္ငန္းအနိန္နန္႔
စစ္ေတြဆီးရုံၾကီးမာ အမ်ိဳးသမီးသားဖြါးေဆာင္ကုိ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခပါေရ။ အဂုအခါ သံေက်ာင္း (သုိ႔) ဦးရဲေက်ာ္သူေက်ာင္းလို႔နာေမတြင္ေရ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိေလ့ သက္ရွိထင္ရွားဟိစုိင္အခါကပင္ ေဆာက္လုပ္ဖုိ႔အတြက္ သစ္တိဝယ္ပနာ စီစဥ္ပီးခပါေရ။
ဦးရဲေက်ာ္သူ ကြယ္လြန္လားေရအခါ သားသမီးတိက အဖကုိရည္စူးပနာ သံထည္တိနန္႔ တည္ေဆာင္ခလို႔ သံေက်ာင္းလုိ႔ နာေမတြင္ခပါေရ။ဦးရဲေက်ာ္သူနန္႔ ေဒၚသံဒါျဖဴရုိ႕မာ သားသမီး (၁၀) ေယာက္ ထြန္းကားပနာ (၄)ေယာက္မာ ထင္ရွားေက်ာ္ေစာခပါေရ။ သားအၾကီးဆုံး
ဦးခ်န္ထြန္းမာ အဂၤလန္ႏုိင္ငံမာ ဥပေဒပညာသင္ၾကားခပီးေက ဥပေဒေနာက္ဆုံးႏွစ္မာ ပထမတန္းအဆင့္က ေအာင္ျမင္ပနာ ေနာင္အခါထင္ရွားေက်ာ္ေစာေရ ဥပေဒပညာရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာခပါေရ။ ဦးခ်န္ထြန္းပုိင္ အရာသားတိျဖစ္ေတ ဦးေရႊသာ၊ ဦးေရႊဘဲ၊ ဦးသာဇံရုိ႕ကုိေလ့အဂၤလန္သို႔ေစလြတ္ပနာ ဥပေဒပညာတိ သင္ၾကားဇီခပါေရ။ သူဌီးၾကီး ဦးရဲေက်ာ္သူေရ အသက္ (၇၇)ႏွစ္အရြယ္ ျမန္မာသၾကစ္ ၁၂၇၂ ခုႏွစ္
နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ (၁၃)ရက္ အဂၤါနိ႔ မိုးထက္(၈)နာရီမာ ကြယ္လြန္ခပါေရ။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မာ သားသမီးတိအတြက္ အိႏိၵယရူပီးဒဂၤါး သိန္း (၇၀)ေက်ာ္က်န္ခပါေရလုိ႔သိဟိရပါေရ။

ေမာင္ေဇယ်ာ ရီးသားေရ ျမန္မာလူေက်ာ္ (၁၀၀) စာအုပ္ထဲက ရခုိင္လူမ်ိဳး သူဌီးၾကီး ဦးရဲေက်ာ္သူ အေၾကာင္းကုိ အကြ်န္ ရခုိင္မႈ ျပဳပါေရ။

No Response to "ဘဏ္သူေဌး ဦးရဲေက်ာ္သူ(၁၈၃၃-၁၉၁၀)"

Leave A Reply